สถานที่ที่ชีวิตหลังความตายที่สัตว์ทั้งหลายต้องไปเกิด
โดยทั่วไปแล้วความเข้าใจของมนุษย์ส่วนใหญ่ที่ไม่ได้ศึกษาคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มักจะมีความเชื่อว่า ตายแล้วสูญ ไม่มีการเกิดใหม่อีก จึงทำให้ไม่เชื่อเรื่องภพภูมิ อันเป็นสถานที่สถิตของชีวิตหลังความตาย หรือ บางคนมีศรัทธาไม่มั่นคง ศึกษาแล้วแต่ไม่ปฏิบัติ ก็จะเชื่อไม่เต็มที่ แต่ก็ดีกว่าไม่เชื่อเลย และยังมีบางคน ที่มีความเข้าใจที่ผิด เชื่อว่าสวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ ซึ่งก็หมายความว่า นรก สวรรค์ ภพภูมิไม่มีนั่นเอง ในเนื้อหาของปรโลกนี้ได้นำธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงแสดงถึงสถานที่สถิตของชีวิตหลังความตาย อันเป็นคุกที่ขังสรรพสัตว์ให้เวียนว่ายตายเกิดอย่างไม่รู้จักจบจักสิ้นที่เรียกว่า ปรโลก
การศึกษาเรื่องปรโลกนี้ ลำดับแรกเราจะต้องทราบถึงวิธีการเดินทางเปลี่ยนภพภูมิใหม่ โดยเริ่มต้นที่จิตของผู้ตายเคลื่อนออกจากกายมนุษย์หยาบ จากภพที่อาศัยอยู่ เมื่อจิตหลุดจากกายหยาบก็จะปฏิสนธิเป็นกายใหม่ในภพใหม่ทันที กายใหม่ที่เป็นกายละเอียดนี้ยังคงมีธาตุ 4 อย่างละเอียดเป็นส่วนประกอบ ส่วนจะไปเกิดในภพใดนั้น ก็แล้วแต่อำนาจแห่งการกระทำที่ตนทำไว้ครั้งเมื่อเป็นมนุษย์ ส่วนร่างกายที่ไม่มีจิตที่เรียกกันว่า คนตาย ก็จะแตกทำลายสลายไปสู่สภาพเดิม
กามภพ
สำหรับชีวิตหลังความตายที่สัตว์ทั้งหลายต้องไปเกิด ตามหลักของพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็น 2 ฝ่ายใหญ่ๆ คือ ฝ่ายสุคติภูมิและฝ่ายทุคติภูมิ แต่หากแบ่งย่อยไปอีกก็จะแบ่งออกเป็น 3 ภพ คือ กามภพ รูปภพ และอรูปภพ และหากจะแบ่งย่อยซอยละเอียดลงไปอีก ก็จะแบ่งเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ถึง 31 ภูมิด้วยกัน การแบ่งในลักษณะต่างๆ เช่นนี้ ก็แล้วแต่การนำไปใช้งาน หรือใช้อธิบายตามสภาวะที่ผู้ฟังจะเข้าใจได้ จากนี้ไปจะขอนำทุกท่านไปรู้จักที่ตั้งและชื่อของภูมิต่างๆ ของปรโลก ที่มีความเป็นอยู่แตกต่างกันออกไป
ชีวิตหลังความตายฝ่ายสุคติสำหรับสัตว์โลกที่ประกอบกรรมดี
ชีวิตหลังความตาย ฝ่ายสุคติ
คำว่า สุคติ หมายถึง สถานที่ที่ดี ที่ใครได้อยู่แล้วย่อมเป็นสุข เป็นสถานที่ที่สัตว์โลกที่ประกอบกรรมดีจะไปถือกำเนิดใหม่หลังจากตายแล้ว ผู้ที่สร้างกรรมดีพอประมาณ ปราศจากกรรมชั่ว หรือมีกรรมชั่วเพียงเล็กน้อย ก็อาจจะถือกำเนิดใหม่ในโลกมนุษย์อีกทันที ส่วนผู้สร้างกรรมดีไว้มากเป็นพิเศษ ก็จะได้โอกาสถือกำเนิดใหม่แบบโอปปาติกะในโลกสวรรค์ เสวยทิพยสุขเป็นเวลายาวนานแสนนาน ปรโลกฝ่ายสุคตินี้ ได้แก่ มนุสสภูมิ มี 1 ภูมิ เทวภูมิ มี 6 ภูมิ รูปภูมิ มี 16 ภูมิ อรูปภูมิ มี 4 ภูมิ
วิตหลังความตายฝ่ายทุคติสำหรับสัตว์โลกที่ทำกรรมชั่ว
ชีวิตหลังความตาย ฝ่ายทุคติ
คำว่า ทุคติ หมายถึง สถานที่ที่เต็มไปด้วยความทุกข์ ที่สัตวโลกซึ่งทำกรรมชั่วจะไปถือกำเนิดใหม่ หลังจากละโลกนี้ไปแล้ว การแบ่งภูมิต่างๆ ในทุคติอาจเปรียบได้กับการแบ่งแดนต่างๆ ในเรือนจำ ซึ่งแบ่งแดนกักขังนักโทษตามความหนักเบาของโทษของแต่ละคน ได้แก่ อบายภูมิ มี 4 ภูมิ
อบายภูมิ มี 4 ภูมิ จัดอยู่ในกามภพ จัดแบ่งตามลักษณะของการกระทำฝ่ายอกุศล
1. นิรยภูมิ ตั้งอยู่ใต้เขาตรีกูฏมี 8 ขุมใหญ่ (มหานรก) ในแต่ละขุมใหญ่จะมีขุมบริวาร (อุสสทนรก) อยู่โดยรอบทั้ง4 ทิศ ทิศละ 4 ขุม รวมมีนรกขุมบริวาร 128 ขุม ถัดจากอุสสทนรกออกไปจะเป็นนรกขุมย่อย (ยมโลก) อยู่โดยรอบทิศทั้ง 4 ของมหานรก ทิศละ 10 ขุม รวมมีนรกขุมย่อย 320 ขุม
2. ติรัจฉานภูมิ อยู่ภพเดียวกับมนุษย์
3. เปตติวิสยภูมิ อยู่ในซอกเขาตรีกูฏก็มี อยู่ซ้อนกับภูมิมนุษย์
4. อสุรกายภูมิ อยู่ในซอกเขาตรีกูฏก็มี อยู่ซ้อนกับภูมิมนุษย์